Za mechanizmy obronne uznaje się wszystkie te procesy psychiczne, które mają automatyczny charakter. Pełnią one funkcję ochronną, broniąc nas przed uświadomieniem sobie lęku lub stresora, który ma charakter zewnętrzny lub wewnętrzny. Mechanizmy obronne mogą być dojrzałe, niedojrzałe i neurotyczne. Te pierwsze są wykorzystywane przez osoby zdrowe w dość elastyczny sposób. Mają one na celu zaadoptowanie się do sytuacji. Z kolei drugie i trzecie możemy obserwować przy różnych zaburzeniach psychicznych. Przebiegają one wtedy według sztywnego wzorca. Warto uświadomić sobie, że każdy dysponuje tymi mechanizmami obronnymi i wykorzystuje je w codziennym życiu. Tym co różni osoby zdrowe od chorych jest to, że ich mechanizmy obronne są przystosowawcze.

Mechanizmy obronne:

• wyparcie – to usunięcie ze świadomości lub utrzymywanie poza świadomością myśli, wspomnień i wyobrażeń, które sprawiają nam ból lub powodują lęk
• zaprzeczanie – to udawanie, że sytuacja, którą przezywamy tak naprawdę wcale nie jest zagrażająca i nie wzbudza w nas lęku
• projekcja – to przypisanie własnego, nieakceptowanego przez siebie impulsu innej osobie; w taki właśnie sposób lęk neurotyczny zostaje przekształcony w obiektywny; wynika to z tego, że z zagrożeniem zewnętrznym łatwiej jest dać sobie radę

• przemieszczenie – oznacza przeniesienie uczuć oraz zainteresowań, które zostały uznane za nieodpowiednie, z jednej osoby na inną lub z jednego przedmiotu na inny; wynika to z tego, że chcemy zmniejszyć nasz lęk przed pierwszą osobą czy przedmiotem lub nadać naszym emocjom i myślom bardziej akceptowalnego stanu
• sublimacja – to przemieszczenie celu popędowego na taki, który jest zgodny z akceptacją społeczną
• izolacja – to mechanizm, który polega na oddzieleniu myśli od towarzyszących im uczuć, które się tłumi
• racjonalizacja – przejawia się tak, że występują samooszukujące się usprawiedliwienia nieakceptowanego zachowania lub niepowodzenia
• intelektualizacja – to intelektualne przetworzenie impulsów agresywnych lub seksualnych tak, by móc odciąć się od nierozładowanych napięć, niezaspokojonych potrzeb seksualnych, czy konfliktowych myśli lub uczuć
• regresja – wiąże się z powrotem, który zachodzi zwykle pod wpływem stresu, do zachowania charakterystycznego dla wcześniejszego okresu rozwojowego
• anulowanie – polega na tym, że zostaje usunięty czyn agresywny; cały proces ma charakter rytualny; mamy osiągnąć w jego wyniku odkupienie lub wynagrodzenie czegoś komuś; rytuał ten zachodzi przymusowo; nie da się go poddać intelektualnej obróbce; poza tym w przeciwieństwie do rytuału religijnego, ten zachodzi samotnie.